24.7.20

Montanaru, "In mort' e babbu meu"

Antiogu Casula "Montanaru" (1878-1957) est su prus connotu de sos poetas sardos.
Nàschidu in Dèsulu e torradu a bidda sua a pustis de àere fatu sa Gherra de Àfrica e de s'èssere arruoladu in s'Arma de sos Carabineris, aiat comintzadu a poetare dae giovaneddu retzende luego aprètzios literàrios.
Sa cantzone chi publicamus est dedicada a su babbu, paragonadu a un'àrbore antiga chi "daiat car' umbra in custa corte" ('un antico albero che donava al cortile la sua cara ombra'). Sa morte nche l'at piscadu de improvisu, essende ancora "deretta, bell' e forte / e de sabios fruttos provvidia" ('ancora dritto, bello, forte e ricco di frutti di saggezza').
Su fìgiu pranghet sa mancàntzia de un'òmine chi fiat puntu de riferimentu non pro issu ebbia ma pro totu sa bidda, chi l'aiat chertu sìndigu tantas bortas, e ammentat sos bonos cussìgios chi su babbu li daiat "che re antigu, sètzidu in coghina" ca "senza connoscher libros de dotrina / che a mie, prus de me nd'ischiat" ('senza conoscere i libri del sapere come me, ne sapeva più di me").
Custa cantzone l'at musicada Tonino Puddu e bos la proponimus in sa versione cantada dae su coro "Su Nugoresu" (in custu vìdeu agatades finas su testu e sa bortadura in italianu).
Una bella biografia de Montanaru l'agatades in su situ "Truncare sas cadenas".
Sas cantzones de Montanaru las podides iscarrigare dae su situ "Ichnussa" o lèghere in versione "sfogliabile" in su situ de Sardegna Cultura ("Sos cantos de sa solitudine", Nuoro, Ilisso, 1998, pg. 102-105, editzione a cura de Giovanni Pirodda).
(GF.P.)
In mort' e babbu meu
Ispinta da su entu 'e sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia,
s'alvure antiga de sa domo mia,
chi daiat car' umbra in custa corte.
Ancora fit deretta bell' e forte
e de sabios fruttos provvidia.

Fist tue cussa pianta babbu caru
de Desulu sa fama e i s'onore
bene pesada, cun donz'isplendore
in custos altos cùccuros a ciaru,
mastru de onz'onestu e sant'imparu
esempiu de onestade e cortesia.
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia. [...]

[...] «O fizu meu ist' attentu e sanu
e ue podes cun su mundu affronta;
mi chi como sa zente no est tonta
e t'istrazzat su tuo dae manu.
Non brighes cun nisciunu cristianu
ca su brigare no est valentia».
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia.

«Ma si t'esset forzosu a fagher briga,
briga ene chi s'ateru non riat
e si un'atera orta in cara t'iat
tremat issu  e non tue che ispiga.
Apprezza de onzunu sa fatiga,
nè tropp' ispendas nè hapas suria».
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia.
[...]