27.7.20

"Chelzo", una poesia pro ammentare a Augusto Piras de Sune

Cherimus ammentare una figura importante de sa cultura de logos nostros chi, a dolu mannu, nos at lassadu tropu in presse. Faeddamus de s'ingennieri cun sa passione pro sa poesia sarda, Augusto Flaminio Piras de Sune. Un'òmine chi at fatu meda pro sa cultura sarda e cun passione manna. Dae su 2006 aiat cumintzadu a iscrìere cumponimentos in sardu cun capatzidade manna siat de cumpònnere sos versos, siat de espressare sos sentidos prus profundos. At otentu reconnoschimentos meda in paritzos cuncursos de poesia e prèmios literàrios de Sardigna. At organizadu puru paritzas initziativas culturales in Sune e in àteras biddas de Pianalza, comente su prèmiu de contadura in limba sarda "Contos e paristòrias" (in collaboratzione cun su comune de Sune) e, pro paritzos annos, est istadu su presidente de su cuncursu de poesia "S'Isciareu" de Frussio. Nos faghet praghere a ammentare sa figura de un'òmine de importu, semper gentile e afàbile cun totus, presentende una de sas poesias suas chi aiat bìnchidu su segundu prèmiu in su cuncursu "Antoni Piludu" de Iscanu in su 2012. Custu su giudìtziu de sa giuria cando l'ant premiadu: "S'autore espressat in versos armoniosos su dramma misteriosu de sa cunditzione umana e de sa persone presonera in s'egoismu chi abbàidat a sos males angenos cun su cunsentimentu chi su "deo" individuale e su "nois" colletivu dat su sensu a totu sa vida". In custas paràulas b'est su sensu profundu de "Chelzo", chi tenimus su praghere mannu de bos fàghere lèghere. 
E comente serrat sa poesia nois puru ti naramus: "Bae in bon'ora, in su chelu che sies!". 
(M.G.S.) 

Chelzo

A boltas m’’iso chi m’epan ligadu
in-d-un’inserru iscuru chena ’essidas;
b’at tantas giannas ma sunt intzoidas
non b’est de las aberrer sa manera;
solu m’agato e surdu in cust’aera
in tristos pentzamentos acorradu.
In custu istrampu solu che so dadu
sighinde faltzos bisos e balanzos,
sena s’oretu a sos males istranzos,
a su bisonzu chi su mundu atogat
cun tanta zente chi pius non si ch’’ogat
cascos, piantu, dolu e malu fadu.
Ansidu chilco trapas in su muru
astradu e grae de sos sentimentos.
Chilco s’azudu de frinas e bentos
ch’a melmos m’’atan su nuscu ’e s’amore
chi totu movet in gosu o dolore
ispalatende su chelu pius duru.
Sas foltzas muto pro s’ùltima proa
de innitiare sas druches funtanas
a m’ifriscare sas dies luntanas,
anima, coro e sentidos serenos
in su patire sos males anzenos,
ca paghe bramo in cust’ultima doa.
Chelzo torrare a sas dies coladas,
a s’allegria ‘e sa zente sidida
cando s’at bidu chi s’abba est bessida
da cussu putu chi fut trassicadu:
cun pagos soddos bi l’amos torradu
a lis infunder sas laras trapadas.
Chelzo lassare sos pinzos pulidos,
totu a fiores de bonas fainas,
dende un’amparu a sas zentes mischinas
chi in custa vida, pro mala foltuna,
no ant gosadu de grascia peruna:
benzan pro totu sos bonos sentidos.
E benzan nidas sas ultimas dies,
sen’umbras malas ne dolu o pïantu
a mi drommire iscultende su cantu:
“Bae in bonora, in su chelu che sies”.


24.7.20

Montanaru, "In mort' e babbu meu"

Antiogu Casula "Montanaru" (1878-1957) est su prus connotu de sos poetas sardos.
Nàschidu in Dèsulu e torradu a bidda sua a pustis de àere fatu sa Gherra de Àfrica e de s'èssere arruoladu in s'Arma de sos Carabineris, aiat comintzadu a poetare dae giovaneddu retzende luego aprètzios literàrios.
Sa cantzone chi publicamus est dedicada a su babbu, paragonadu a un'àrbore antiga chi "daiat car' umbra in custa corte" ('un antico albero che donava al cortile la sua cara ombra'). Sa morte nche l'at piscadu de improvisu, essende ancora "deretta, bell' e forte / e de sabios fruttos provvidia" ('ancora dritto, bello, forte e ricco di frutti di saggezza').
Su fìgiu pranghet sa mancàntzia de un'òmine chi fiat puntu de riferimentu non pro issu ebbia ma pro totu sa bidda, chi l'aiat chertu sìndigu tantas bortas, e ammentat sos bonos cussìgios chi su babbu li daiat "che re antigu, sètzidu in coghina" ca "senza connoscher libros de dotrina / che a mie, prus de me nd'ischiat" ('senza conoscere i libri del sapere come me, ne sapeva più di me").
Custa cantzone l'at musicada Tonino Puddu e bos la proponimus in sa versione cantada dae su coro "Su Nugoresu" (in custu vìdeu agatades finas su testu e sa bortadura in italianu).
Una bella biografia de Montanaru l'agatades in su situ "Truncare sas cadenas".
Sas cantzones de Montanaru las podides iscarrigare dae su situ "Ichnussa" o lèghere in versione "sfogliabile" in su situ de Sardegna Cultura ("Sos cantos de sa solitudine", Nuoro, Ilisso, 1998, pg. 102-105, editzione a cura de Giovanni Pirodda).
(GF.P.)
In mort' e babbu meu
Ispinta da su entu 'e sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia,
s'alvure antiga de sa domo mia,
chi daiat car' umbra in custa corte.
Ancora fit deretta bell' e forte
e de sabios fruttos provvidia.

Fist tue cussa pianta babbu caru
de Desulu sa fama e i s'onore
bene pesada, cun donz'isplendore
in custos altos cùccuros a ciaru,
mastru de onz'onestu e sant'imparu
esempiu de onestade e cortesia.
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia. [...]

[...] «O fizu meu ist' attentu e sanu
e ue podes cun su mundu affronta;
mi chi como sa zente no est tonta
e t'istrazzat su tuo dae manu.
Non brighes cun nisciunu cristianu
ca su brigare no est valentia».
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia.

«Ma si t'esset forzosu a fagher briga,
briga ene chi s'ateru non riat
e si un'atera orta in cara t'iat
tremat issu  e non tue che ispiga.
Apprezza de onzunu sa fatiga,
nè tropp' ispendas nè hapas suria».
Ispinta dae su entu de sa morte
rutta est s'alvure manna chi tenia.
[...]

23.7.20

Pitanu Morette e s'originalidade de sas òperas suas

Poeta famadu e apretziadu de logos nostros est Pitanu Morette de Tresnuraghes (1868 - 1932). Pro prus de 30 annos at cantadu comente poeta improvisadore in totu sos palcos de Sardigna, afrontende cale si siat tema e isfidende paritzos cumpàngios de palcu. Unu poeta "de gèniu", chi cumprendiat luego s'umore de sa pratza e ischiat tratare totu sos argumentos, passende dae sos prus sèrios a sos prus irònicos. Fiat mastru puru in su connòschere sas debilesas de sos aversàrios subra su palcu e in su fraigare una bella gara. Pitanu Morette est famosu non solu comente cantadore de palcu ma fintzas pro sa chirca lessicale, sonora e de formas poèticas innovativas e semper prus complicadas chi ant dadu vida a sos "modellos retrogados" chi lu contraddistinghent. Finas a sos ùrtimos annos de vida at isfidadu sos amigos poetes a cumpònnere issos puru modellos retrogados in risposta a sos chi lis imbiaiat issu, dae sos "trintases a sèmplice retroga a fiore" finas a su "trintasette retrogadu e tent'a maglia". Calicuna de custas lìteras poèticas las at publicadas in su libreddu "Su Parnasu sardu". Pro chie cheret aprofundire custos temas cussigiamus s'òpera de Gianfranco Rosa "Modellos e Modas" (Oristano, Ed. S'Alvure, 2003). 
In su 1922, in ocasione de sa festa de Sant'Antoni, a pustis de àere cantadu in sa gara poètica cun sos cumpàngios de palcu, Morette cantat "unu modellu nou" dedicadu a su Santu. Duncas dae assora naschet sa prima "moda" cantada in una gara poètica. Pro nd'ischire de prus de sa vida e de sas òperas de Pitanu Morette si podet consultare su libru curadu dae Sebastiano Serra "Sebastiano Moretti - Tutte le opere" (Trento, Ed. del Faro, 2012). 
In mesu a totu sas poesias de Morette nos faghet praghere a bos propònnere sa chi at dedicadu a s'amigu iscanesu Antoni Piludu.
(M.G.S.) 

A s’amigu Piludu

(Trintasette retrogadu fioridu e tent’a maglia)

Piludu, già ch’ammiras sos modellos
ti nde mand’unu como a nou fattu
e ispero chi t’ad a dilettare.

Non cretes ch’est braga ’e m’innalzare
che poetes de vaga olada musa
ch’usurpan fama e gloria terrestre!
No cretes braga e m’innalzare ch’este
de vaga olada musa che poetes!
Braga ’e m’innalzare ch’est no cretes
che poetes d’olada musa vaga!
Non cretes d’innalzaremi ch’est braga
che vaga musa ’e poetes bolada!

Piludu, già ch’ammiras sos modellos
ti nde mand’unu como a nou fattu
e ispero ch’a dilettare t’ada.

Regalu chi Pittanu a tie dada
mustralu a chi est de Omero amigu,
e... mi no ti lu furen dae manu!
Regalu chi a tie dat Pittanu
a chi amigu est de Omero mustràlu;
chi dat a tie Pittanu est regalu
mustralu de Omero amigu est chie ;
regalu chi Pittanu dat a tie
mustralu a chi amigu est de Omero.

Piludu, già ch’ammiras sos modellos
ti nde mand’unu como a nou fattu
e chi t’ad a cuntentare ispero.

Oe in s’Elicona conto zero
ma... dogn’eroe affronto e and’attentu
in s’isceglier sa cosa pius bona.
Oe si conto zero in s’Elicona,
m’and’attent’e affronto dogn’eroe;
si conto zero in s’Elicona oe,
ma dogn’eroe and’attent’e affronto;
oe s’in s’Elicona zero conto,
m’affronto dogn’eroe, attentu ando.

Piludu, già ch’ammiras sos modellos,
ispero chi t’ad a cuntentare,
com’unu fattu a nou ti nde mando.

Si cres, cos’e Iscanu ti domando:
si ses sanu cun sos de domo tottu,
e si sun bios Bore e Cicciu Rosa?
Si cres, ti domando ’e Iscanu cosa:
cun tottu sos de domo si ses sanu?
Si cres, cosa ti domand’e Iscanu:
sanu cun tottu sos de domo ses?
Cosa domando ’e Iscanu, si cres:
si ses sanu cun tottu sos de domo?

Piludu, già ch’ammiras sos modellos,
ispero chi t’ad a cuntentare
ti nde mand’un’a nou fattu como.

Sos amigos in comunu los assomo,
sos antigos e noos a prou tottu,
e dà tantos saludos a dognunu.
Assomo sos amigos in comunu,
a prou tottu sos noos e antigos;
los assom’in comunu sos amigos,
sos antigos a prou tottu e noos;
sos amigos in comunu assomolos,
sos noos e antigos tottu a prou.

Piludu, già ch’ammiras sos modellos,
ispero chi t’ad a cuntentare,
ti nde mand’unu como fattu a nou.

Iscrie puru a piaghere tou
a mie podes crer m’est gratu tantu,
in custu logu de Musas oscuru ..!
A piaghere tou iscrie puru,
podes crer gratu tantu m’est a mie;
a piaghere tou puru iscrie,
e mie tantu gratu est podes crere;
iscrie puru a tou piaghere,
podes crer ch’a mie est tantu gratu.

Piludu, già ch’ammiras sos modellos,
ispero chi t’ad a cuntentare,
ti nde mand’unu como a nou fattu.

Cando s’ispassu ammento trattu trattu,
tando lamento su crudu Destinu
chi m’ad alluntanadu dae Parnassu!
Trattu trattu, cand’ammento s’ispassu,
lamento su Destinu crudu tando;
trattu trattu, s’ispassu ammento cando,
tando su crudu Destinu lamento;
cando s’ispassu trattu trattu ammento,
lamento tando su Destinu crudu.

Ispero chi t’ad a cuntentare,
ti nde mand’unu como fatt’a nou
già ch’ammiras sos modellos Piludu.

In custu logu so chiettu e mudu,
nè gustu nè dilettu ’e liras ch’ada
de poder a sa vena dare isfogu!
Chiett’e mudu so in custu logu,
dilett’e liras no ch’ad e nè gustu!
Mud’e chiettu so in logu custu,
nè gust’e liras ch’ad e nè dilettu!
In custu logu so mud’e chiettu
ca dilettu nè gustu ch’at de liras!

Ispero chi t’ad a cuntentare,
ti nde mand’unu como fatt’a nou
Piludu, già chi modellos ammiras.

Su larallallai, dillos e andiras,
nara, de grillos fragellos sun custos,
chi die e notte los intendes gai...!
Dillos, andiras e larallallai,
custos de grillos sun fragellos, nara;
dillos, andiras, laraillellara,
nara, custos fragellos sun de grillos;
larallallai, andiras e dillos,
de grillos, nara, sun custos fragellos.

Ispero chi t’ad a cuntentare,
ti nde mand’unu como fatt’a nou,
Piludu, già ch’ammiras sos modellos.

Sos logos nostros de recreu bellos
disaogos, ch’a Deu incantan, dana,
e deo nde so ruttu in mes’e mostros!
De recreu sos bellos logos nostros
dan disaogos, ch’incantan a Deu;
sos logos nostros bellos de recreu
dan, ch’a Deu incantan, disaogos;
sos de recreu bellos nostros logos
dan disaogos, ch’a Deu incantana.

E si nos vantan, nos est de derettu:
adiu, e ti saludo cun affettu.

 

 


.

22.7.20

Padre Luca Cubeddu e sa cantzone de sas tres rosas

Fotografia iscarrigada dae sa Rete
Una de sas cantzones prus connotas de Padre Luca Cubeddu (Giovanni Pietro Cubeddu, 1748-1828), est sa chi est intitulada "Tres rosas" e chi faeddat suta metàfora de sa bellesa de tres giovaneddas.
Custas giovaneddas chi su poeta paragonat a tres frores meravilliosos chi at bidu "in unu ratu" ('in un ramoscello'), faghent "mudare sinu" ('fanno sragionare') de cantu sunt bellas, "allegras e pienas de amore":
Una bi nd'at cun sas fozas de oro,
S'atera ruja, colorida alabastrina,
Una bella, bianca, canarina
A fozas limonadas pressiosas.
('Ce n'è una con le foglie d'oro, /  L'altra rossa e in colore d'alabastro, / Una bella, bianca chiara lucente / Con le foglie preziose in color limone').
De cantu chi sunt bellas, "non s'agatant pintores, ne pinzellu, / chi 'asie nde pintent a primore." ('non esistono pittori, nè pennello, / che possano dipingerne in modo così perfetto'). Su bìere tanta bellesa e tantu candore "leat dai su coro ogni fastizu / si esseret sa persona angustiada" ('toglie ogni peso dal cuore / se la persona fosse rattristata'), tales chi "dognunu in cussu logu si disizat" ('ognuno desidera essere in quel luogo [dove esse sono]').
Custa cantzone l'ant musicada e cantada tantos coros sardos: nois bos proponimus sa versione musicada dae Alessandro Catte e torrada a elaborare dae Giuseppe Altea, chi podides ascurtare in su vìdeu de su coro Carrales.
Sa poesia cumpleta la podides lèghere incarchende in custu link; pro connòschere mègius sa vida e sas òperas de Padre Luca intrade a su situ de Luigi Ladu o a su situ de Ichnussa.
(GF.P.)

Tres rosas
Ind'unu ratu hapo 'idu tres rosas,
Allegras e pienas de amore,
Tot'e tres de bellissimu colore,
Ch'a las mirare allegrana su coro!
Una bi nd'hat cun sas fozas de oro,
S'atera ruja, colorida alabastrina,
Una bella, bianca, canarina
A fozas limonadas pressiosas.
Tres rosas hapo 'idu ind'unu ratu
Chi fini cosas de mudare sinu,
No nd'hat naschidu in perunu giardinu,
Giugher si podent a ispantu fattu.
Dai su fundu hant unu bellu ratu,
Ramòsu fin'a punta totu arreu,
A las mirare sunu unu recreu
Chi sind'abbagliat dogni abitadore.

21.7.20

Un'indovinzu in poesia de su poeta lussurzesu Nanni Murtas

Paritzos annos a como, in su 2000, s'assòtziu culturale Elighes 'Uttiosos de Santu Lussurzu aiat publicadu unu libreddu curiosu intituladu Indovinzos in poesia, in ue b'at una barantina de indovinzos in sardu iscritos dae poetas che a Mimmiu Maicu, Nanni Molinero, Nanni Murtas e àteros poetas famados de su comune montiferrinu.
Nde publicamus unu "matemàticu" iscritu dae Nanni Murtas. Faeddat de unu pastore chi, cambiende ('spostando') su bestiàmene dae unu logu a s'àteru, atopat a un'àteru pastore e sos masones s'ammisturant a pare.
Dae in cue naschet s'indovinzu chi publicamus in fatu paris cun sa bortadura in italianu, gasi chie cheret podet provare a l'isòrvere.
(GF.P.)

Duos pastores, cambiande una die,
ca est dovere sa robba a cambiare,
ma fin' quasi po s'ammeschiare
ca in log'istrintu capitat gasie.

Narat unu: "Si nde das un'a mie
arbeghes nde portamus cant' e pare
inveze a doppiu ne has a portare
si unu pegus deo do a tie".

Senza b'haer imbrogliu perunu
no est difizzile a bi resessire
pro chie de sos contos no est digiunu.

Chie si cheret appena divertire,
cantas arbeghes portat dogniunu
a sos presentes fazet a ischire.


BORTADURA IN ITALIANU
Due pastori un giorno, nello spostare il bestiame
(perchè spostare il bestiame è un dovere)
stavano quasi per confonderlo insieme
perchè nei luoghi stretti capita così.

Uno dice: "Se me ne dai una
avremo lo stesso numero di pecore
invece tu ne avrai il doppio
se io do una bestia a te.

Senza che ci sia alcun imbrogio
non è difficile riuscire [a indovinare]
per chi non è digiuno di conti.

Chi vuol divertirsi un pochino
quante pecore conduce ciascuno
faccia sapere ai presenti.

16.7.20

"Domos serradas" - Su prantu antigu de unu perdulàriu

In su 1985 su cuncursu "Antoni Piludu" de Iscanu fiat movende sos primos passos: fiat sa segunda editzione e b'aiat partetzipadu in totu 16 persones, totus de Iscanu ca su cuncursu fiat nàschidu pro dare boghe a s'amore mannu chi sa bidda at semper tentu pro sa poesia.
In mesu de sos cumponimentos bi nd'aiat unu in versos lìberos, sena nùmene, cun unu paranùmene chi faghiat pensare a una vida de disterru: "Peldulàriu iscanesu" ('vagabondo scanese'). Su pathos e sa bellesa de custa poesia l'ant fatu bìnchere su primu prèmiu e l'ant fata abarrare in s'ammentu de totu sos iscanesos chi l'aiant intesa e apretziada.
Faeddat de "domos abbandonadas / dae annos", cando su fàmene aiat custrintu sos pòberos a si nch'andare "po iscolturare terras furisteras" disigiadas e sonniadas, ma "ingannadoras che fèmina mala".
In custas domos fatas de "intragnas nieddas / de pedras mugoradas", in ue giannas e frenestas sunt istangadas, b'abarrant ebbia sos "ammentos chi nisciunu ammentat prus".
(GF.P.)
Domos serradas
Boideras de idda
domos abbandonadas
dae annos
dae su tempus istemperadu
de su famene zegu,
cando s'isperanzia de sos fizos,
s'isettu 'e tempos rassos
hat giampiadu su mare
po iscolturare terras furisteras
in frabicas e istallas
intro 'e sas minieras
a muruttulos
comente albeghes in s'accorradolzu.

Domos serradas, giannas e frenestas
tupponadas, presones
po custoire in intragnas nieddas
de pedras mugoradas
ammentos chi nisciunu ammentat prus,
suspiros suspirados
in nottes de timoria
cando sos temporales,
tronos de assustu e lampos de tristura,
istudaian in laras
finzas s'obbrigassione.

Sos poltellitos de su tauladu
de su sostre prus baltu
iscanzados appenas
po regoller sas muidas
de sas carrelas fattas a parcheggiu,
po connoscher una oghe
chi hat lassadu sonu e melodia
in chilca 'e sa pizzinnia
peri sas terras bramidas
ingannadoras che femina mala.

Domos serradas
ischios po ninnare soledades
de fentanones e de passizzeris
cun pasteras de oltiga e de prammitta
chena colores e chena profumu,
domos mudas chena mancu un'attitidu
po illebiare s'anneu.
Abberìdebos nessi calchi olta
domos de idda mia,
po narrer chi no' est beru
chi sa idda est mesu molta
e chi est falzu su lumene
chi bos dana: domos de disisperu.

6.7.20

Cando a sos mortos los poniant a sicare - Sa "Pregadoria a Babbai 'Etzu" de sa memòria populare modolesa

Ogni bidda tenet contos, cantzones e paristòrias tramandadas dae sa memòria populare, chi bogant a campu s'ànima antiga de su logu e de sa gente, si si tenet sa passèntzia de chircare e de ascurtare.
Est su chi at fatu Antoni G. Puggioni, modolesu, chi cun una chirca atenta e apassionada durada paritzos annos at bogadu a campu datos, contos e novas de sa Mòdolo de unu tempus chi at regortu in unu libru intituladu Modolo tra storia e leggenda (Bosa, Tipografia San Giuseppe, 2009).
Amus publicadu bortas meda, in su blog "In sardu est prus bellu", sos contos bogados dae custu libru (los agatades in custu link), ma oe cherimus faeddare in manera particulare de una cantzone antiga intitulada "Pregadoria a Babbai 'Etzu", chi mentovat su contu de cando a sos mortos los poniant a sicare in pedras sacrificales postas a curtzu de sos nuraghes.
Sa cantzone invocat unu "Babbai 'Etzu", òmine istimadu e rispetadu ca at "unidu meda zente / de sas baddes modolesas e nuraghes", chi si nch'est mortu lassende sa gente sua in afritzione e dolu.
Sa nova trista si la passant dae nuraghe in nuraghe sonende corros e conchìgios ("Sonadu at su conchizu dae Corona / rispostu at su corru in Albadanis / in su Calmene su toccu 'e sa malora") e allumende fogos ("Paltidu este s'avvisu dae su Monte / cun tristura ant alluttos sos nuraghes"), e totu sos capotribù movent pro l'onorare "in coronas de pruinca imboligados / attitendedi tottu a manos giuntas" ('adornati con corone di pervinche, piangendoti a mani giunte').
No ischimus in cale tempus est istada cumposta custa cantzone chi sos betzos ant tramandadu, ma nos praghet de pensare chi benit a beru dae su tempus lìberu de sos nuraghes, cando sos "Babbai" fiant rispetados dae totus ca rapresentaiant su sabiore e sos cussìgios de s'esperièntzia.
(GF.P.)
Pregadoria a Babbai Ezzu
(moltu e postu a siccare in sa pedra lada de su nuraghe de Monte Nieddu)

Babbai chi dae sa pedra ses bedinde
sos fizos tuos meda isconsolados
chi bènnidos nde sunt gai currinde
a cando sun bistados avvisados.
Bie sos de sas ispilluncas
cun roccos e fastizzos appiccados
in coronas de pruinca imboligados
attitendedi tottu a manos giuntas.
Ch'est puru sa zente 'e sa Funtana
e sos chi an fattu domo in Sossolaggios
sos betzos che sunt tottu cun matana
finzas dae Coronedu sos massajos.
De Monte Cuccu e dae Signorolene
da Punta sa Ristigia a sas abbas de Cannedu
abbaja tottu ti cherian bene
e ti pianghen cun coro sintzeru.
Sonadu at su conchizzu dae Corona
rispostu at su corru in Albadanis
in su Calmene su toccu 'e sa malora
timinde tottu cantos su magrassu!
Appeddende arrennegados sunt sos canes
acudidu at finzas zente dae Su Frassu
Paltidu este s'avvisu dae su Monte
cun tristura ant alluttos sos nuraghes
su caminu s'ant leadu po su ponte
ant tepidu currinde inie passare
in sa pedra t'ant postu a siccare
po pius de trintaghimbe dies
sa chiza tua no est a imentrigare
mancari passent caluras e nies!
Preparadu in sa punta hant tumba manna
cun pedras sas mezus de sa cava
piantadu bi ant a pese una pramma.
Dromidu ses Babbai e non nos bies
Tue chi as unidu meda zente
de sas baddes modolesas e nuraghes
cun mannu coraggiu et sientzia in mente
chi non podimos mai imentrigare.
Abbaia dae su sonnu 'e sa siccagna
tottu sa zente chi as crèfidu 'ene
beneighelos tottus e sas campagnas
dae Palabadru a Signorolene.
Sas paltes de su riu a destra e a manca
sas tancas de Su Padru e de Sas Roccas
sos litos de Mutteti e de sa Tanca
dae Montagudu a Punta 'e sa Biccocca.
Beneighe. Nos tottu sas impresas
cun suore e tribagliu pressighidas
dae tottu sas zentes modolesas
intro a su coro tou bene remunidas,
et gai siat!

3.7.20

"Tocheddos de coro" (F. Satta) - S'amore in sas edades de sa vida

Fotografia iscarrigada dae su web
Chissai pro ite, sa gente de oe pensat chi sa limba sarda andat bene ebbia pro brigas, barzelletas e contos de foghile. Epuru sa literadura nos at lassadu versos de amore ispantosos, chi non timent su cunfrontu cun sas mègius cantzones de amore de cale si siat limba, comente amus giai iscritu annos a como in s'artìculu "S'amore in limba sarda".
Oe cherimus faeddare de "Toccheddos de coro", una de sas cantzones prus bellas iscritas dae su poeta nugoresu Frantzischinu Satta (1919-2001) e dedicada a sa mugere, poesia chi tratat cun delicadesa sos temas de s'amore in totu sas edades de sa vida, movende dae s'amore de sa pitzinnia cando "bolabamus in artu, in sas istellas" e "su mundu fit arcana sinfonia / ca bi fis solu tue, tue ebbia".
Su poeta decrarat s'amore suo pedende perdonu "si su coro no ischit faveddare chin affettu" e narende chi s'amore cun s'edade non passat, antzis "sos toccheddos de s'amore / sun prus craros mancari s'ànima siat in patimentu ca "timet s'attonzu, timet su dolore".
Custu capolavoru de Satta est istada s'ùrtima cantzone armonizada dae su mastru Tonino Puddu (1951-2008) in antis de mòrrere.
Bos la proponimus in sa versione cantada dae su coro Su Nugoresu in su 2009 (incarca inoghe).
Pro nd'ischire de prus de Frantzischinu Satta podides incarcare inoghe.
(GF.P.)
Toccheddos de coro
Chin sos prus bellos versos ti ricamo
sos sentimentos limpidos d'incantu.
L'ischis, columba, l'ischis; ischis cantu
t'hapo semper amau e cantu t'amo.
Non cherjo, non pretendo, mancu bramo
chi tue, bella, m'ames cantu t'amo.
E ti pedo perdonu si su coro
no ischit faveddare chin affettu;
issu pro tene patit in segretu,
issu pro tene patit penas d'oro.
Ses su bene, ses s'unicu tesoro,
ses su tesoro, ses s'unicu affettu.
A ti l'ammentas cando in pizzinnia
bolabamus in artu, in sas istellas,
nandenos semper solu cosas bellas
in d'unu chelu tintu 'e fantasia.
Su mundu fit arcana sinfonia
ca bi fis solu tue, tue ebbia.
Como chi sos toccheddos de s'amore
sun prus craros, su coro est in turmentu.
S'anima, prus de prima in patimentu,
timet s'attonzu, timet su dolore.
Bolat semper in artu a cada bentu
su sentimentu candidu 'e s'amore.